Homo sapiens czyli człowiek myślący nieracjonalnie.

W ostatnim wpisie przedstawiłem przykład Jacka zwolnionego z pracy. Mówiłem między innymi o tym, że różne przekonania jakie wobec tego faktu Jacek przyjmie, mogą prowadzić do różnych konsekwencji psychicznych, które fakt ten wywoła. Teoria REBT mówi o "przekonaniach racjonalnych" i "przekonaniach nieracjonalnych". Pierwsze z nich są użyteczne, wyważone, akceptują rzeczywistość i prowadzą do zdrowych umiarkowanych emocji i akceptowalnych zachowań. Drugie są dysfunkcyjne, zaprzeczają rzeczywistości, są skrajne, prowadzą do gwałtownych emocji i destrukcyjnych zachowań. Powiedziałem także, że własne przekonania możemy korygować, lecz proces ten nie jest łatwy. Fakt, że po części sami możemy wpływać na nasz stan psychiczny, nie umniejsza jednak przeżywanych przez nas dramatów i doświadczanego kryzysu. Tyle powiedzieliśmy dotąd. Zanim jednak przejdziemy do praktycznych zagadnień: jak dokonać zmiany własnych przekonań, chciałbym opisać krótko najpowszechniejsze "nieracjonalne przekonania". Tym samym pokazać ich powszechność w naszym życiu. Nie chcę bowiem, by ktoś rozpoznając u siebie "nieracjonalne przekonania" uznał, że skoro takie posiada to znaczy, że coś z nim jest nie tak. Wszyscy jesteśmy nieracjonalni do pewnego stopnia. Ta irracjonalność jest integralną częścią nas. Nie musimy walczyć z każdym jej przejawem, a tylko z tymi, które wyprowadzają nas na manowce depresji, kryzysu, załamania i innych niepożądanych stanów psychicznych.

Albert Ellis i jego współpracownicy prowadząc swoją praktykę terapeutyczną oraz badania nad tysiącami nieracjonalnych przekonań, doszli do wniosku, że wszystkie one w istocie dadzą się sprawdzić do trzech głównych:

• "Koniecznie, zawsze i za wszelką cenę musze wypaść dobrze" - Moje życie musi być pasmem sukcesów, a każde niepowodzenie jest totalnie niesprawiedliwe i świadczy o tym, że jestem do niczego. 
• "Koniecznie, zawsze muszę być traktowany sprawiedliwie przez innych" - Jeśli ludzie potraktują mnie niesprawiedliwie są wstrętni, podli i nie chcę mieć z nimi nic do czynienia.
• "Moje życiowe warunki nie mogą być zbyt trudne" - Życie, które wymaga ode mnie tolerancji braków, sprawianej mi przykrości i trudnych doświadczeń jest dla mnie nie do zaakceptowania. Jest żałosne i beznadziejne. 
  

Zacznijmy naszą autoterapię od analizy jak powszechne w naszym myśleniu są powyższe irracjonalne przekonania, jak obecne są w naszym myśleniu na co dzień  i do jakich trudnych emocji, zachowań i myśli nas często doprowadzają. W kolejnym wpisie zastanowimy się, jak możemy je zmieniać.